Maak afspraken over interne opvang en nazorg
Schokkende gebeurtenissen kunnen een impact hebben op het dagelijks functioneren van de betrokkenen. Preventie is belangrijk: maak afspraken over opvang en nazorg met gerichte vragen en een generiek model.
Zo zorg je voor een systematische ondersteuning van het natuurlijk verwerkingsproces van de getroffenen en zorg je ervoor dat ze hun reacties op de gebeurtenis kunnen begrijpen en een plaats kunnen geven in hun leven.
Model voor opvang en nazorg
Vaststellen: maak afspraken over wie een gebeurtenis of een opeenstapeling van gebeurtenissen signaleert en hoe dit gebeurt.
Oproepen: maak afspraken over hoe je de persoon die opvang en nazorg aanbiedt, oproept en inschakelt.
Uitvoeren: maak afspraken over hoe je opvang en nazorg uitvoert.
Doorverwijzen: maak afspraken over wanneer en naar wie je doorverwijst voor professionele hulpverlening. Houd de vinger aan de pols: opvang en nazorg houdt niet op bij één gesprek. Om dit te duiden is er een pijl tussen uitvoeren en vaststellen.
Informeren van leidinggevende of coördinator: het onderste vlak geeft het belang weer om de leidinggevende of coördinator op elk moment van het proces te informeren. Niet over de gespreksinhoud, wel over het feit dat de gesprekken plaatsvinden.
Stappenplan
Een schokkende gebeurtenis raakt vaak verschillende mensen. Direct en minder direct. Bepaal voor welke groep(en) je opvang en nazorg biedt
Primaire getroffenen: zij die rechtstreeks in contact stonden met het grensoverschrijdende of agressieve gedrag.
Secundaire getroffenen: de betekenisvolle anderen voor de getroffenen, zoals familie, vrienden, collega’s,…
Tertiair getroffenen: alle mensen die rechtstreeks contact hadden met de primair en secundair getroffenen: getuigen, zij die ter hulp snelden en zij die achteraf opvang en nazorg aanboden.
Bekijk het kringenmodel en buig je over volgende vragen:
- Wie verzorgt de opvang meteen na de feiten? En wie de nazorg?
- Ga je voor opvang en nazorg door collega’s en/of leidinggevenden? Of ga je voor opvang door iemand intern en nazorg door een externe partner?
- Wie zou jij het liefst hebben als eerste hulp of als gesprekspartner?
- Moet het steeds dezelfde persoon zijn?
- Kies je jouw gesprekspartner zelf?
Deze informatie helpt je hierbij.
Hoe stel je tijdig vast dat jij zelf, een collega of iemand van je doelgroep werd blootgesteld aan een potentieel schokkende gebeurtenis? Of dat iemand vermoedelijk met problemen kampt na een opeenstapeling van gebeurtenissen?
Ga hierbij minstens uit van de definitie van een schokkende gebeurtenis en stel een lijst op met situaties en incidenten waarbij opvang en nazorg te overwegen zijn.
Buig je over volgende vragen:
- Wie neemt het initiatief tot opvang en nazorg?
- Wat als een medewerker zelf aangeeft dat hij behoefte heeft aan ondersteuning? Moet of mag de getroffene er zelf naar vragen?
- Welke rol nemen collega's, leidinggevenden of coördinatoren in? Hoe kunnen zij signaleren dat er behoefte is aan ondersteuning?
- Hoe schakel je diegene die opvang en nazorg aanbiedt in?
- Wie is het aanspreekpunt?
- Wat kan de getroffene helpen om snel en gemakkelijk de eigen noden aan te geven?
Zorg dat de gebeurtenis gemeld wordt aan de juiste personen. Deze informatie helpt je hierbij.
Buig je over volgende vragen:
over opvang:
- Hoe snel bied je opvang aan?
- Wat moet eerst gebeuren?
- Wat is er nodig om de situatie veilig te stellen?
- Welke zorg en (praktische) hulp is er nodig onmiddellijk nadien?
- Wat met de omstaanders?
- Wie ziet erop toe dat opvang gebeurt?
Deze informatie over opvang en deze checklist helpen je hierbij
over nazorg:
- Hoe ziet een nazorgtraject eruit?
- Hoe aanklampend moet nazorg zijn? Verplicht of vrijblijvend?
- Organiseer je het intern, extern of beiden?
- Hoe snel en hoelang bied je nazorg aan?
- Hoe monitor je de verwerking? Hoe signaleer je eventuele problemen? En hoe stel je indien nodig vervolgcontacten voor?
- Wie ziet erop toe dat nazorg gebeurt?
- Hoe zorg je in de verslaggeving voor de privacy van de betrokkenen?
Deze informatie over nazorg en het driegesprekkenmodel helpen je hierbij.
over de reïntegratie van de getroffene op de werkvloer:
- Hoe en wie neemt contact op met de getroffene tijdens diens afwezigheid?
- Welke vragen stel je aan de getroffenen om zijn terugkeer te vergemakkelijken? Denk hierbij aan moment van terugkeer, aangepaste werktijden, vragen of zorgen over confrontatie met dader, niet alleen op dienst, bepaalde grenzen in de interactie met de dader, herstelmoment of actie, extra ondersteuning nodig, taken overnemen.
- Welke acties onderneem je als het eerste contact minder goed liep.
Buig je over volgende vragen
- Wanneer stopt de interne nazorg en is doorverwijzing naar professionele hulpverlening met deskundigheid op traumagebied nodig? Let op signalen die wijzen op een verstoorde verwerking. Deze informatie helpt je hierbij.
- Naar wie verwijs je door? Laat je de getroffene kiezen? Maak een overzicht met contactgegevens van diensten of therapeuten met deskundigheid op traumagebied.
- Hoe regel je de kosten van professionele ondersteuning? Informeer bij je verzekering over kostenvergoeding door de arbeidsongevallenverzekering. Maak afspraken over eventuele terugbetaling van kosten voor professionele begeleiding indien de arbeidsongevallenverzekering ontoereikend is.
Hoe houd je de leidinggevende op de hoogte over het proces? Niet over de gespreksinhoud, wel over het feit dat de gesprekken plaatsvinden.
Buig je over volgende vragen:
- Is er kennis over de kenmerken en gevolgen van een schokkende gebeurtenis en het natuurlijk verwerkingsproces na een incident?
- Is er kennis over het belang van en de uitgangspunten bij opvang en nazorg?
- Zijn er vaardigheden in huis om opvang- en nazorggesprekken te voeren?
- Zijn er voldoende middelen om deze gesprekken te kunnen voeren wat betreft arbeidstijd en infrastructuur?
Deze informatie helpt je je hierbij;
