Hoe reageer jij op grensoverschrijding of agressie?
Vlucht, vecht of verstijf je? Of stel je je welwillend, meegaand en volgend op, om je eigen huid te redden? Hoe reageert jouw lichaam? Waar ben je gevoelig voor? En hoe ga je doorgaans om met conflicten? Ken jezelf! Zo krijg je jouw gevoelens onder controle en kan je de situatie beter beoordelen. Dat draagt bij aan je veiligheid.
Emotionele reacties
Grensoverschrijdend en agressief gedrag roept emoties op. Je lichaam reageert met een stressreactie. Wat is typisch voor jou?
Vechten: Laat je je leiden door boosheid, frustratie of verontwaardiging? Dan ga je in discussie, start je een welles-nietesspel of reageer je zelf onbeleefd of agressief. De kans op escalatie neemt toe.
Vluchten: Je wordt bang en wil zo snel mogelijk weg. Daardoor wordt de situatie voor wie agressief gedrag vertoont en getuigen onveilig, tenzij je extra hulp inschakelt.
Verstijven: Als je overdonderd en verrast wordt, blokkeer of bevries je. Je voelt en denkt niets: je weet niet wat doen. Je reageert helemaal niet.
Volgen of 'fawning': Je geraakt niet weg uit de situatie en omwille van je eigen veiligheid zet je je eigen behoeften en belangen aan de kant. Je past je aan. Je stelt je gehoorzaam en meegaand/pleasend op om een 'veilig en sociaal” gevoel te creëren bij de persoon van wie de dreiging uitgaat.
Lichamelijke reacties
In een bedreigende situatie maakt je lichaam zich instinctief klaar om te vechten of te vluchten. Hoe reageert jouw lichaam?
- Een snellere en meer oppervlakkige ademhaling
- Een versnelde hartslag
- Zweten
- Misselijk gevoel en/of droge mond
- Spierspanning of trillende spieren
- Gekromde schouders
- Verwijde pupillen
Hoe miniem ze ook aanwezig zijn, neem deze signalen serieus. Je ervan bewust zijn, is vaak al genoeg om ze weer onder controle te krijgen.
Gevoeligheden en persoonlijke valkuilen
Iedereen heeft zijn eigen angsten en kwetsbare punten. Wees je er bewust van. Werk je in de zorg? Vaak voelen cliënten je angsten en kwetsbaarheden aan. Ze weten je haarfijn te raken en zo de spanning op te drijven. Laat je niet uit je tent lokken.
Weet ook dat je kernkwaliteiten in spannende situaties kunnen doorschieten naar een valkuil en dat je zo de ander nog meer tegen je in het harnas kan jagen.
Stel dat je kwaliteit voorzichtigheid is. Bij spanning kan deze omslaan in controledrang. In een conflictueuze situatie kan dat net olie op het vuur zijn.