Voer een herstelgesprek
Grensoverschrijdend of agressief gedrag veroorzaakt emotionele en relationele afstand tussen de partijen. Pijnlijk én niet handig als je samen tot een groep behoort of als je samen een traject aflegt. Om samen weer verder te kunnen, moet die afstand overbrugd worden. Een bewust gepland herstelgesprek draagt daaraan bij.
Een hevig incident laat diepe sporen na
Gevoelens van angst, boosheid, onmacht, schaamte of schuld zijn heel normaal. Vragen spoken door het hoofd van het slachtoffer: waarom ik? Had ik dit kunnen voorkomen? Was het mijn schuld?
Misschien wil de getroffene duidelijk maken wat het incident bij hem teweegbracht. Misschien wil diegene die het incident veroorzaakte uitleggen waarom zij het deed.
Dat kan tijdens één of meer begeleide herstelgesprekken. Samen zoek je naar de betekenis van ‘herstel’ in die specifieke situatie.
Een herstelgesprek geeft een nieuwe kijk en groeikansen. Het helpt de partijen om zich anders op te stellen tegenover de gebeurtenis en elkaar. Door het bij te leggen kom je er samen sterker uit dan voordien
Een herstelgesprek tussen diegene die het incident veroorzaakte en de getroffene kan op voorwaarde dat beide vrijwillig meewerken. Bovendien moeten beide partijen bereid zijn om naar hun gevoelens, aandeel en verwachtingen te kijken.
Belangrijk is ook begrip en erkenning voor het toegebrachte leed, het benoemen en bevragen van de verantwoordelijkheden en het in onderling overleg herstellen van de toegebrachte schade.
Ga niet over één nacht ijs
Een herstelgesprek organiseer je wel afgewogen, zeker na een ernstige gebeurtenis.
Herstel is een intens proces: een (on)rechtstreekse confrontatie met diegene die het incident veroorzaakte, kan wonden openrijten.
Herstel is ook een gezamenlijke activiteit. Partijen zijn bereid samen te werken.
Ga niet over één nacht ijs. Weeg eerst volgende zaken af:
- Is de kans reëel dat je het gewenste effect bereikt?
- Is er bij een of meer van de partijen sprake van een stoornis of verstandelijke beperking? Hou rekening met beperkte taalvaardigheden en zelfreflectie. Eenvoudige taal, een simpel gebaar of visuele ondersteuning kunnen helpen.
- Is er een erg gespannen sfeer? Herstel werkt niet als het conflict nog erg hoog zit en er veel verwijten en dreigementen over en weer gaan.
- Willen betrokken partijen met elkaar spreken en naar elkaar luisteren? Herstel vraagt van iedereen oprechtheid, een luisterend oor, empathie en bereidheid om het weer goed te maken.
- Kan je een beroep doen op het geweten van diegene die het incident veroorzaakte? Kan hij berouw voelen? Kan zij de verantwoordelijkheid opnemen voor haar daden?
- Is er een derde persoon of neutrale partij die beide partijen aanvaarden en die het gesprek kan begeleiden?
- Is die derde persoon onpartijdig en weet die iets af van herstel en van oplossingsgerichte en verbindende communicatie?
Schakel een bemiddelaar in
Is het gesprek tussen dader en slachtoffer moeilijk? Schakel een neutrale bemiddelaar in. Dit kan een collega zijn of iemand extern.
De bemiddelaar probeert de communicatie weer op gang te brengen en tracht tot een overeenkomst te komen tussen slachtoffer en dader over hoe de schade hersteld wordt.
Geen schuldbesef?
Wat als diegene die het incident veroorzaakte geen onderscheid kan maken tussen goed en kwaad en het eigen gedrag niet in vraag kan stellen?
Denk aan jonge kinderen of personen met een zware verstandelijke beperking. Dan ligt het initiatief om de relatie te herstellen bij de professional.
Jonge kinderen en personen met een zware verstandelijke beperking hebben anderen nodig om te handelen en vorm te geven aan hun emoties.