Uitingsvormen van grensoverschrijdend en agressief gedrag

Dit zijn eerder verzameltermen. In het algemeen gaat het om gedrag waarbij men bewust of onbewust grenzen schendt, schade toebrengt of dreigt toe te brengen aan zichzelf, anderen of de omgeving.

Het uit zich in:

• Non-verbaal grensoverschrijdend of agressief gedrag. Dit verwijst naar agressief gedrag dat wordt uitgedrukt zonder gebruik te maken van gesproken taal. Het omvat lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, intonatie, afbeeldingen en andere non-verbale signalen. Denk aan: strak staren, met de ogen rollen, dreigende, spottende of vernederende gebaren maken, beledigende of vernederende symbolen of beelden verspreiden... Of zelfs helemaal niet reageren; niets doen, niets zeggen, geen ondersteuning geven, ...
• Verbaal grensoverschrijdend of agressief gedrag. Met gebruik van taal zoals bijvoorbeeld: face to face, per telefoon, mail of brief met woorden beledigen, vernederen, spotten, treiteren, uitdagen, schelden, schreeuwen…
• Als de twee bovenstaande vormen er ook op gericht zijn om om iemand emotioneel of psychologisch te schaden spreken we van psychisch grensoverschrijdend of agressief gedrag. Vaak is dit met de bedoeling om controle uit te oefenen, te manipuleren, of schade toe te brengen aan de geestelijke gezondheid van de persoon.
• Fysiek grensoverschrijdend of agressief gedrag. Met gebruik van (delen van) het eigen lichaam, bijvoorbeeld: te dichtbij komen, fysiek hinderen, vastpakken, trekken, duwen, schoppen, slaan, bijten, krabben, spuwen, beschadigen, vernielen of beroven, gooien met voorwerpen, een wapen gebruiken, letsel toebrengen…

Hoe meer gevaar of kans op schade er van het gedrag uitgaat, hoe ernstiger de situatie. Schat het incident in om gepast te reageren.

Naar vorm of soort is er ook een onderscheid in zichtbaarheid. Men spreekt over:

• Openlijk grensoverschrijdend of agressief gedrag. Het agressieve gedrag is duidelijk zichtbaar en hoorbaar. Het kan zowel fysiek als verbaal zijn. Het gaat om een openlijke confrontatie met of een openlijke aanval op het doelwit, bijvoorbeeld: schelden, slaan, vechten, beschuldigen…
• Bedekt grensoverschrijdend of agressief gedrag. Hier gaat het om gedrag dat niet direct als agressief wordt onderkend omdat het niet onmiddellijk zichtbaar is. Maar het heeft wel degelijk de bedoeling de ander te schaden. Bijvoorbeeld: stelen, liegen, roddelen, buitensluiten, de één tegen de andere opzetten, aanhoudend tegendraads gedrag.   

We spreken van geweld of gewelddadig gedrag als het grensoverschrijdende of agressieve gedrag de psychische en/of fysieke integriteit van de persoon zelf of anderen in gevaar brengt.

Grensoverschrijdend gedrag gaat niet alleen gaat over wat je doet, maar ook over wat je niet doet. Bijvoorbeeld geen of te weinig hulp en ondersteuning geven terwijl een persoon het wel nodig heeft of er wel om vraagt. Of iemand die aan jou zorg is toegewezen geen aandacht of liefde geven.

Pestgedrag uit zich in woorden, gebaren of handelingen die gedurende een bepaalde tijd met een zekere systematiek plaatsvinden. En die opzettelijk worden gesteld door één of meerdere personen om een andere persoon in een zwakkere machtspositie te kwetsen of te schaden. Pesten gebeurt online en offline en het tast de persoonlijkheid, waardigheid of integriteit van een persoon aan. Of creëert een vijandige of kwetsende omgeving.

Discriminatie is het ongelijk of oneerlijk behandelen van personen of groepen op basis van persoonlijke kenmerken.

Dit is elke vorm van (non)verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie dat de eigen integriteit of die van de ander kan schaden. Het gaat dus niet alleen over geslachtsgemeenschap maar ook over kussen, aanraken tot zelfs het geven van seksuele opmerkingen. 

In navolging van Sensoa spreken we over seksueel grensoverschrijdend of ongepast seksueel gedrag als één van deze voorwaarden niet vervuld is:

• Wederzijdse toestemming
• Vrijwilligheid
• Gelijkwaardigheid
• Gedrag dat niet in overeenstemming is met de seksuele ontwikkelingsfase
• Gedrag dat het zelfrespect schaadt
• Gedrag dat onvoldoende rekening houdt met de context

Hier gaat het om het wegnemen of profiteren van bezittingen, het verkopen of gebruiken van eigendommen zonder toestemming, het onterecht vragen van eigen bijdragen of om iemand financieel kort houden.