Een positief leefklimaat zit in dagdagelijkse dingen

“Het was één van onze zes strategische doelstellingen om vanaf 2023 te werken aan een meer positief leef- en werkklimaat. De eerste stap? Ervoor zorgen dat onze medewerkers de visie van positief leef- en werkklimaat kennen en uitdragen.

In 2022 nodigden we Peer van der Helm uit op onze interne studiedag, Peer is een autoriteit op dit gebied. En hij inspireerde ons. We lijstten op wat we in de organisatie al deden rond het thema en zochten externe goede praktijken, aangevuld met onderzoek en literatuur.

Snel werd duidelijk dat positief leefklimaat een visie is die je continu tracht waar te maken. Het is geen methodiek die je eens snel doorloopt en de to do’s afvinkt. De mythe dat de term ‘positief’ zou wijzen op een grenzeloos beleid werd ontkracht. We leerden dat een positief en open werkklimaat, waarin we met elkaar over belangrijke thema’s kunnen spreken, een voorwaarde is om een positief leefklimaat te creëren.

Om hiervan een hands-on proces te maken bleek een externe begeleiding de beste optie. En zo kwamen we terecht bij Jan Naert van het kennis- en ondersteuningscentrum Leef- en Werkklimaat in de Jeugdhulp."

“We zijn gestart met een introductie van het begrip ‘positief leefklimaat op de interne studiedag van 2023 voor al onze zorgmedewerkers. In de namiddag kregen de teams de opdracht om het begrip ‘positief leefklimaat’ meer verdieping te geven, dit te vertalen naar de eigen werking en er een actieplan rond uit te werken."

"Om tot een duurzaam draagvlak te komen, deden we een oproep naar ambassadeurs vanuit elke deelwerking in Bethanië. En dat was een succes! 20 begeleiders, leidinggevenden en therapeuten engageerden zich om Positief Leefklimaat de komende jaren verder uit te werken en te verspreiden in de organisatie."

“Tijdens de sessies met de ambassadeurs werd er veel uitgewisseld en gebrainstormd. Zo verkenden we in een eerste sessie de basisconcepten van een positief leefklimaat: wat associëren we hiermee, wat betekent dit voor ons, voor mij, voor mijn leefgroep en team? En we lijstten op wat er hierbij al goed liep en wat beter zou kunnen. Dat resulteerde in een mindmap.

In de tweede sessie splitsten we alles op in grote thema’s en deelthema’s. In een derde sessie stelden we prioriteiten.

Prioriteiten op microniveau

Op microniveau, het niveau van een leefgroep, zochten we o.a. antwoord op volgende vragen:

Hoe zorgen we voor voldoende verbindingstijd met het team en tussen teams?

• Dat we niet enkel inzoomen op onze taak, maar ook op hoe het met onszelf gaat, onze samenwerking en op wat wij nodig hebben.
• Dat de teams voldoende reflecteren op het basiskader rond positief leefklimaat.

Hoe zorgen we voor meer verbindingstijd met onze kinderen en jongeren?

• Dat ze meer inspraak hebben.
• Dat we beter zicht krijgen op hoe ze zich voelen.
• Dat we kritisch nadenken over onze regels en afspraken en ze afbouwen of versimpelen waar het kan.

Prioriteiten op mesoniveau

Op mesoniveau, het niveau van het beleid, ging het onder meer over:

• Hoe selecteren en onthalen we onze nieuwe medewerkers en stagiairs en hoe nemen we hen mee in onze nieuwe visie?
• Hoe zetten we voldoende in op een positief werkklimaat en op voldoende connectie tussen de verschillende deelwerkingen?
• Hoe verbeteren we onze infrastructuur in functie van een positief leefklimaat?

Prioriteiten op macroniveau

Op macroniveau stelden we de vraag: ‘Hoe kunnen we nog meer samenwerken met onderwijs en vrijetijdsinitiatieven?’

De ambassadeurs legden het resultaat van de denkoefening voor aan het eigen team en de leefgroep met de vraag naar input.

Op een jaar tijd ontstonden veel mooie plannen en acties in verschillende teams en op de verschillende niveaus.

Infrastructuur

Alle kinderen en jongeren verdienen een mooie en gezellige slaapkamer! We organiseerden een sterrendiner met beroemde chef-koks als fondsenwerving. De opbrengst ging integraal naar de opwaardering van de slaapkamers en leefruimten. We baseerden de keuzes op een bevraging bij de kinderen en jongeren.

Samenwerking

We wilden de banden met externe partners aanschroeven zoals de CLB’s en vrijetijdsinitiatieven. We onderzochten wat we van elkaar nodig hebben om de samenwerking vlot te laten verlopen.

We startten een structurele en actieve samenwerking met de stad Genk. Onze jongeren kunnen nu makkelijker deelnemen aan het vrijetijdsaanbod van de stad.

We toverden de interne studiedag van 2023 om tot een markt met kraampjes waar elke leefgroep haar aanpak van het thema positief leefklimaat voorstelde. 

Zorg voor medewerkers

We namen de werkroosters van medewerkers onder de loep om er meer reflectietijd in te steken en te zorgen voor een gezondere privé en werkbalans.

We geven bewust meer aandacht aan de inhoud en het verloop van de teamvergaderingen. We zetten in op intervisie, werken met een incheckronde...

Zorg voor kinderen en jongeren.

We bekeken alle regels en afspraken binnen de leefgroepen en beken ze met een kritische bril vanuit kinderrechten- en ontwikkelingsperspectief.

Een student van de KU Leuven onderzocht het thema inspraak en participatie op leefgroep-niveau in het kader van een bachelorproef. Dit leverde waardevolle werkpunten op voor een betere organisatie van de bewonersvergaderingen en de jongerenraad.

We werkten therapeutische activiteiten uit voor de vakanties. Zo komen kinderen en jongeren uit verschillende leefgroepen meer met elkaar in contact.

We zetten ook de medewerkers van de ondersteunende diensten aan het denken over ‘Wat is een positief leefklimaat en hoe dragen wij daaraan bij?’

De administratie beheert onder andere het zakgeld van de jongeren, de huishoudhulpen houden de ruimten netjes en verzorgen de maatlijden.  De klusjesdienst zorgt voor een mooie tuin, doet herstellingen, helpt om er een blijvend verzorgde omgeving van te maken. Ze zijn onderdeel van het pedagogisch concept en dus ook belangrijk in onze visie op een positief leefklimaat.

Ioanna is trots! Niet alleen op de resultaten, ook op het proces dat Bethanië doorloopt. “Iedereen weet nu wat ‘positief leefklimaat’ betekent, kan er verschillende ideeën en acties aan koppelen en weet hoe die er zelf aan bijdraagt. Iedereen is er zich van bewust dat het vooral in de dagdagelijkse dingen zit en dat je er continu aan werkt.”

“Met ‘positief leefklimaat’ hebben we vooral een kapstok: Waarom doen we de dingen die we doen? Waarom streven we naar dit of dat? En klopt dit met onze visie?"

"We willen dit nu nog verder verfijnen en diepgang geven. Op de studiedag in juni 2024 hebben we alvast via dialoogtafels en stellingen rond ‘participatieve basishouding’ de onderlinge kritische reflectie verder gestimuleerd. In de toekomst willen we nóg meer uitwisseling tussen de leefgroepen bevorderen.
In een volgende fase gaan we dieper in op ‘Hoe dragen we bij aan het welzijn van ons personeel en zo aan positief werkklimaat?’

Intussen blijf de ambassadeursgroep vier keer per jaar samenkomen om het beleidsplan onder de loep te nemen en op te volgen. Zo wordt de visie rond positief leefklimaat warm gehouden en het beleid errond levend gemaakt. “

“Een belangrijke drempel die we in dit proces tegenkwamen, waren de aanvankelijk hoge verwachtingen van sommigen. Dit merkten we zowel bij de begeleiders als bij de kinderen en jongeren.

Een twijfel die we moesten overwinnen was: ‘Als je veel agressie hebt, kan je toch niet aan een positief leefklimaat werken?’ Het is net dan, als een groep in crisis is, dat je de vraag moet stellen: ‘Hoe moeten we hier structureren, begrenzen én toch verbinden, de groeikansen en de basiszorg blijven waarborgen zodat kinderen, jongeren én personeel zich veilig blijven voelen’? Leg je het kader van het positief leefklimaat ernaast dan ga je meer overwogen te werk en ben je bezig met het ontwikkelen van een preventief beleid in plaats van een reactief beleid.

De personeelswissels zorgen ervoor dat het moeilijk is om een stabiele groep van ambassadeurs te houden. Een nieuwe ambassadeur betekent soms opnieuw beginnen omdat je niet snel naar de diepte kan gaan. Want iedereen moet eerst mee zijn.

Wat ons verder blijft uitdagen is: ‘Hoe blijven we hierover spreken en reflecteren?’, ‘Hoe zorgen we dat wat er al is, stabiel blijft?’ en ‘Hoe zorgen we voor evenwicht met andere thema’s? Want Positief leefklimaat is één van de thema’s naast het vormgeven van de reconversie door gezinshuizen op te richten. Dat betekent: opletten voor een overdaad aan werkgroepen, prioriteiten bepalen en durven kiezen.

Besluit? Een positief leef- en werkklimaat creëer je samen. Het begint bij kleine stappen die je elke dag samen zet. Door met elkaar tijd en energie te investeren, bouwen je aan een omgeving waar iedereen zich gewaardeerd en gesteund voelt. We geloven in de kracht van samenwerking, in groei op een gezond tempo, zowel als individu als organisatie. Samen kunnen we elke uitdaging aan, en werken we aan een betere toekomst voor ons allemaal.”