Creatief met herstel bij Xplo Campus Kortrijk

De campus in Kortrijk bestaat sinds 1840. Er valt dus heel wat te vertellen. Ik word hartelijk ontvangen door Tom Vermeir, Carine Capelle en Sylvie Pauwels die een deel van het rijke organisatieverhaal toelichten.

Een gesprek over de ontwikkeling van het agressiebeleid. En de aanzet naar herstelgericht werken.

Sylvie: “In 2006 werd het A-team opgericht, met de A van agressie. We wilden dat thema een plek geven binnen het beleid. De focus lag initieel op wat wetenschappelijk onderzoek aantoonde. Hoe verloopt een agressie-incident? Hoe lang duurt dit? Wat na het incident? Bleek dat kwaadheid wel tot 48 uur kan blijven ‘hangen’, zowel bij de begeleider als bij de jongere. We polsten naar de impact van een incident op beiden en kwamen tot het besef dat we ook op herstel moesten inzetten.”

Tom: “In diezelfde periode werkten we ons permanentiesysteem uit. Elke weekdag is een leefgroepbegeleider vrijgesteld tussen 16 en 22 uur met een beurtrolsysteem. Bij een incident is deze begeleider binnen de vijf minuten ter plaatse. Dit systeem zorgt voor meer rust bij de begeleiders. Ze weten dat ze op iemand kunnen rekenen tijdens een crisis. Bij elke permanentietussenkomst kijken we naar de impact ervan op alle partijen. Herstel wordt op die manier meteen opgevolgd. We proberen kort op de bal te spelen.”

“We hanteren nultolerantie bij agressie, dit via onze rode lichten procedure. Een kind of jongere die zwaar verbaal of fysiek agressief gedrag stelt, gaat in time-out. De begeleider van permanentie heeft het mandaat om dit te beslissen. De leeftijdsgrens is tien jaar. De time-out kan intern of extern. Hiervoor hebben we een samenwerkingsovereenkomst met verschillende voorzieningen in de buurt. De time-out is geen straf, maar wil de rust bij alle partijen doen wederkeren. Na 24 uur kijken we samen of alle partijen klaar zijn voor herstel.”

Geschorste jongeren hadden vaak geen concrete daginvulling. Begeleiders gaven tegelijkertijd aan dat er nood was aan herstel begeleid door mensen los van de eigen leefgroep. Dankzij de inzet van VIA-5-middelen zag SOHI het licht.

Carine: “SOHI staat voor Samen Ondersteunen bij Herstel en (dag)Invulling. Enerzijds ligt de focus op dagbesteding voor jongeren die geschorst zijn en niet naar school gaan. Anderzijds werken we aan herstel. We begeleiden herstelgesprekken als neutrale derde en ondersteunen leefgroepbegeleiders om zelf herstelgericht aan de slag te gaan. Dit doen we met tips en concreet materiaal zoals de herstelbox. Begeleiders kunnen steeds bij ons terecht met vragen. We zetten de VIA-5-middelen hier bewust voor in. Twee extra personen werden hiervoor aangeworven. Zij volgden de opleiding tot HERGO-moderator van Ligand (Herstelgericht Groepsoverleg, red.).”

Carine: “We proberen vanuit SOHI regelmatig langs te gaan in de leefgroepen. Ook als we geen oproep krijgen. We vragen hoe het gaat en tonen op die manier dat we aanwezig zijn. We luisteren en praten. En dat wordt geapprecieerd. Zo houden we herstelgericht werken levendig binnen de voorziening. We hebben een bord aan de ingang waar we nieuwsberichten ophangen, we verspreiden een nieuwsbrief, we proberen creatief te zijn rond het thema… En dat werkt.”

Sylvie: “Klopt. We staan ondertussen zo ver dat begeleiders na een permanentietussenkomst zelf een SOHI-bezoek vragen. We bekijken wat we kunnen aanbieden. Niet enkel om de verbinding tussen begeleider en jongere te herstellen, maar ook naar de groep toe. Hier zijn we de laatste tijd enorm in gegroeid. De volgende stap is het implementeren van het gedachtegoed in de school en naar de ouders toe. Hoe kunnen we leerkrachten en ouders hierin meetrekken? Hoe passen we onze hulpverleningstaal aan? Via de oudergroep gaan we aan de slag.”

Tom: “We zijn een sterke aanhanger van het gedachtegoed van Haim Omer. Nieuwe Autoriteit (NA) en Geweldloos Verzet (GV) sluiten naadloos aan bij het herstelgericht werken. De werkgroep NA en GV komt om de zes weken samen. Alle leefgroepen zijn hierin vertegenwoordigd. We denken samen na over hoe we met conflicten kunnen omgaan op een geweldloze manier. We kozen er voor om alle personeelsleden in dat bad onder te dompelen. Iedereen volgde twee dagen opleiding rond NA en GV bij Hilde Léonard. De kerngroep kreeg een vijfdaagse opleiding. En nieuw personeel krijgt twee halve dagen vorming rond geweldloze communicatie. Zo spreken we dezelfde taal.”

Creativiteit bruist in Xplo Campus Kortrijk. Ze ontwikkelden een herstelbox, eentje per leefgroep. Er bestaat een versie voor +12 jarigen en eentje voor -12 jarigen.

Carine: “Met de herstelbox brengen we herstel en verbinding terug op gang. Er zit heel erg veel materiaal in, zodat we op maat van de jongere kunnen werken. Zo hebben we het herstelspel. Het is soms moeilijk om bepaalde zaken te verwoorden. De spelkaartjes bieden hierbij ondersteuning. Samen met de jongeren maakten we een lijst met films rond herstel en een playlist met herstelmuziek. Jongeren scannen ze via een QR-code.”

Sylvie: “Ook de Sorrybox wordt vaak gebruikt. De sorrystrip is heel populair. En dan is er de Rustbox om preventief aan de slag te gaan. Er is dus heel wat. En we blijven zoeken naar wat werkt, en wat niet. Dit is in het bijzonder belangrijk voor onze zwakkere jongeren. Het verbale is voor hen soms te moeilijk, we blijven zoeken naar methodieken om ook hen te ondersteunen. Dit is soms trial and error. De inhoud van de herstelbox is nooit af.”

En dan, een kleine teleurstelling: Zippo de zorghond is nét op pad. Ik heb hem dus gemist. Gelukkig was Tom zo vriendelijk om me een foto te sturen.

Sylvie: “Het effect van Zippo is ongelooflijk. Zippo is vorig jaar via Hachiko vzw bij ons terechtgekomen. Dit na een intense trainingperiode. We waren net iets eerder dan Emmaüs (lacht). Zippo wordt onder andere ingezet bij herstel. Stel je voor: een jongere vindt het moeilijk om het gesprek aan te gaan met een begeleider. De jongere kan wel alles opschrijven op een briefje, dat Zippo dan ‘aflevert’ aan de begeleider in kwestie. Zippo als tussen’persoon’ om tot gesprek te komen. Zippo heeft écht een kalmerend effect op de jongeren. Hij is fantastisch en een grote hulp om opnieuw verbinding op gang te brengen.”

We duiken tot slot nog even in de herstelbox. Ik ben danig onder de indruk. We ronden het bezoek af waarop Carine afsluit met volgende woorden: