Minder stress en agressie met doordachte infrastructuur

Zorg dat elke cliënt of patiënt een eigen plek heeft die ook overdag toegankelijk is.

Dit kan de eigen kamer of een andere ruimte zijn, zoals een comfortroom, chill-out room, rustige ruimte, snoezelruimte of hobbyruimte. Zo kan men zich terugtrekken en zelf rust zoeken als dat nodig is. 

Gebrek aan een eigen plek, lokt spanning, escalatie en agressief gedrag uit. Het gebeurt wel eens dat iemand afzondering uitlokt om rust te kunnen vinden.

Vermijd gedeelde badkamers. Want ook die zorgen voor meer stress door drukte en verminderde privacy. 

Zorgvragers hebben baat bij gemeenschappelijke leef- en activiteitenruimtes met verplaatsbare zitplaatsen, verschillende zitmogelijkheden en voldoende oppervlakte. Zo kunnen ze zelf hun persoonlijke ruimte en interacties bepalen. 

Meubilair dat je makkelijk verschuift maar niet makkelijk optilt, voorkomt dat het ingezet wordt als wapen tijdens een agressieve uitbarsting.

Zorg in de leefruimtes ook voor aparte hoekjes of terugtrekplekken Want soms is een iemand niet in staat om deel te nemen aan het groepsgebeuren. Men wil erbij zijn en toch ook niet. Benut de groepsruimte slim: maak een plek waar zorggebruikers toch van op een afstand kunnen deelnemen aan het groepsgebeuren.
Investeer bijvoorbeeld in een oorfauteuil of een schelp- of cocoonstoel die je kan draaien. Installeer een tentje of scheidt een deel van de ruimte af met een gordijn, paravent of scheidingswand. Voorzie een nis in de ruime of een maak een afgebakende plek met een tapijt en zachte kussens.
De mogelijkheden zijn talrijk en vaak heel eenvoudig en budgetvriendelijk.

De term ‘sociale dichtheid’ slaat op het aantal personen per oppervlakte- of volume-eenheid.
Bereken de sociale dichtheid van jouw afdeling door de maximumcapaciteit aan gebruikers te delen door het aantal ruimtes dat voor gebruikers vrij toegankelijk is.  

Het streefcijfer is 0,5 gebruikers per vrij toegankelijke ruimte.
In een afdeling met een lage sociale dichtheid bewegen gebruikers zich vrij tussen de ruimtes. Zo reguleren ze hun eigen interacties en vermijden ze ongewenst contact.

Als je de vrij toegankelijke ruimtes telt, denk dan aan:

• Privé en gedeelde slaapkamers.
• Privé en gedeelde toiletten en douches.
• Gemeenschappelijke ruimtes: zitruimte, keuken, ruimte voor activiteiten en ontspanning, en de tuin op voorwaarde dat die vrij toegankelijk is en zitplaatsen heeft.

Reken gangen niet mee. Ze regelen het intern verkeer, zijn vaak smal en beperken de persoonlijke ruimte. Uit een analyse van registraties blijkt dat agressief gedrag zich vaak in de gang afspeelt.

Creëer rust- en vluchtheuvels door de groep te verdelen over de ruimtes.

Want blootstelling aan oncontroleerbaar en onvoorspelbaar lawaai zorgt voor spanning en kan agressief gedrag uitlokken. Ook op de medewerkers heeft lawaai een negatieve invloed.

Door lawaai te verminderen, vergroot je de kwaliteit van je communicatie en contact met de mensen waarmee je werkt.

Zorg voor geluidswerende muren en deuren en voor geluidsabsorberende materialen. Denk aan vloerkleden en tapijten, gordijnen van zware stof, akoestische panelen of wandbekleding en aan zachte meubels. Ook grote kamerplanten en een slimme ruimteverdeling met rekken of kasten helpen het geluid te breken

​​​Zorgvragers ervaren minder stress als ze bepaalde zaken zelf kunnen beheren of beïnvloeden, minstens  in hun eigen kamer:

• natuurlijk licht: verduistering, zonnewering
• kunstlicht: lichtsterkte, kleurtemperatuur
• lucht: opengaande ramen, ventilatiesysteem
• geluid: tv of radio bedienen, mogelijkheid om rust en stilte te kunnen creëren voor zichzelf
• temperatuur zelf kunnen regelen

Vermijd complexe, moeilijk te bedienen apparaten. Ook dat lokt stress en agressie uit.

Een duidelijke bewegwijzering naar plaatsen en personen helpen ook. Zowel voor gebruikers, (nieuwe) medewerkers als bezoekers.

Vrije toegang tot een tuin verhoogt het emotioneel welzijn en kan de-escalatie ondersteunen.
De tuininrichting behoudt best een natuurlijke, ongedwongen stijl met weelderige planten en bloemen en met gezellige plekjes om zowel op jezelf te zijn als mensen te ontmoeten.
Een te gestructureerde en geometrische tuin met veel verharde zones zoals beton is minder effectief om stress te verminderen.

Vrij toegankelijke speel- en ontspanningsmogelijkheden en sportaccommodatie zijn aanraders, zowel binnen als buiten. Dit helpt om spanning te voorkomen of te verminderen. Denk aan kunnen wandelen, trampolinespringen, schommelen, ….

Dat helpt om boosheid te controleren.
Is zicht op natuur niet mogelijk? Haal dan buiten naar binnen met extra planten of grote natuurafbeeldingen.

 

Onderzoek toont aan dat de meeste gebruikers realistische en natuurlijke kunst verkiezen boven abstracte, surrealistische afbeeldingen of afbeeldingen die negatieve emoties uitstralen. Afbeeldingen met onnatuurlijke kenmerken, contrasterende elementen en onnatuurlijke verhoudingen kunnen het visueel systeem en de hersenen belasten en fysieke stress veroorzaken. Abstracte kunst en afbeeldingen worden makkelijker beschadigd dan kunst met natuurlijke elementen.

Uit studies blijkt dat in ruimtes waar veel daglicht valt:

• Het agitatieniveau van personen met Alzheimer daalt.
• Het verblijf van personen met depressie verkort.
• Het welzijn van de medewerkers stijgt.

Is er maar een heel klein raampje? Versterk het daglichtgevoel dan met lichte, heldere kleuren in de ruimte.
En weet dat er lampen op de markt zijn die het effect van natuurlijk daglicht simuleren en het menselijk bioritme ondersteunen.