ICOBA - Traumasensitief handelen. Handvaten uit de -Polyvagale theorie van S. Porges- voor teams in de zorg gecombineerd met doelgericht inzetten van hartcoherentie - IN COMPANY

In deel 1 krijg je inzicht in de polyvagale theorie van S. Porges.

Veiligheid, verbinding, regulatie en co-regulatie zijn belangrijke begrippen binnen de neurowetenschap. Zoogdieren hebben elkaar nodig om te overleven en onze zenuwstelsels reageren op elkaar.

De polyvagale theorie van S. Porges leert ons dat gedragsstoornissen vaak een uiting zijn van een chronische dysregulatie in het zenuwstelsel. In een omgeving opgroeien waar je niet begrepen wordt en je je niet ondersteund voelt leidt er toe dat het zenuwstelsel in een ‘overlevingsmodus’ gaat. We sluiten onszelf af voor de omgeving waardoor de kans op herstel en verbinding afneemt. Probleem- of verslavingsgedrag gebruiken we als bescherming.
Veel cliënten in de zorg hebben veel meegemaakt en leven in een chronische overlevingsmodus. Je stem verheffen, kritiek geven, verbinding verbreken, sanctioneren of isoleren wakkert het vuur aan van het zenuwstelsel dat al in brand stond.

Als we zelf vervuld zijn van angst, boosheid, spanning of zorgen en ons bedreigd voelen, dan gaat ook ons eigen zenuwstelsel, net als dat van onze cliënten, in een vecht, vlucht of bevries modes. Ons zenuwstelsel is op dat moment niet in staat om te leren, logisch na te denken of te luisteren naar een ander. We komen helemaal vast te zitten in een negatieve interactiecyclus.

We kunnen deze vicieuze cirkel doorbreken door een veilig en trauma sensitief klimaat aan te bieden.

In dit deel leren we hoe ons zenuwstelsel functioneert en hoe het onbewust voortdurend de omgeving scant op signalen van veiligheid of gevaar. Dit inzicht is belangrijk om met mildheid naar gedrag en agressie te kijken.
Hoe meer we weten over ons zenuwstelsel, hoe meer we bewust worden van wat er nodig is om de noodzakelijke veiligheid, verbinding, voorspelbaarheid en emotionele beschikbaarheid aan kinderen en cliënten te bieden en om zelf signalen van veiligheid uit te zenden.

Daarnaast leren we meer lichaamsbewust zijn aan de dag te leggen en ons zelf te reguleren.

Co-regulatie is de sleutel tot veiligheid
Je zenuwstelsel en je lijf bevinden zich de hele dag door in een verschillende activatietoestand of “arousal”.

Je leert verschillen in activatietoestand of verschillende ”autonome staten” onderscheiden door het opbouwen van lichaamsbewustzijn. Hoe goed ken je, als begeleider, jouw eigen stress niveau? Hoe goed ken je jouw alarmsignalen en triggers? En wat werkt voor jou kalmerend als je de spanning voelt oplopen? Misschien volstaat een paar keer diep in- en uitademen of een korte wandeling.
Hoe beter we als ouder en zorgprofessional ons eigen “arousal” kennen en onszelf leren reguleren, hoe beter we een houvast kunnen zijn voor onze kinderen of cliënten. Dat heet co-regulatie. We zenden signalen van veiligheid uit en helpen cliënten om hun eigen “arousal” te reguleren.

Co-regulatie leidt tot regulatie, veiligheid en rust. Regulatie en co-regulatie vormen een belangrijke sleutel in het opbouwen van verbinding en vertrouwen.

Wanneer een kind of cliënt de omgeving ervaart als veilig, dan ontstaat er verbinding, stabiliteit en rust. Aan ouders of begeleiders om te zorgen voor de omstandigheden waarin co-regulatie en verbinding het fundament zijn van de interacties. Zo komt er ruimte om relaties op te bouwen waarin mensen zich gehoord en gezien voelen, veilig zijn en kalmte ervaren.

In deel 2 gaan we aan de slag met hartcoherentie, een evidence based, meetbare en eenvoudige ademhalingstechniek om stress te reguleren. Met een eenvoudige ademhalingstechniek kan je “arousal” en “autonome staat” actief veranderen en reguleren en de ander beïnvloeden(co-regulatie).

Hartcoherentie is een wetenschappelijk onderbouwd middel dat zijn werking in de praktijk in de strijd tegen burn-out meermaals bewezen heeft. Het heeft een gunstig effect op ziekteverzuim en het bevordert de performantie van de werknemers.

Basisvoorwaarde
Door het lezen van bovenstaande tekst kan je als begeleider het gevoel hebben dat alle verantwoordelijkheid bij jou als individuele begeleider ligt. Een mogelijk effect van eenzijdig de focus te leggen op regulatie bij de begeleider en de co-regulatie in een één op één relatie of in een leefgroep gebeuren.

Een begeleider functioneert niet in een vacuüm. Hij of zij is ingebed in een bredere context van een team, beleid van een voorziening, regelgeving en maatschappij.
Ook voor begeleiders geldt het dat ze zich veilig moeten voelen in hun werkcontext.

Ik ga er van uit dat begeleiders zich veilig voelen in het team, dat ze zich door een (agressie-)beleid gesteund voelen en dat de nodige omkadering er is om veiligheid te waarborgen in een leefgroep of begeleidingscontext.

WERKVORMEN EN METHODIEKEN
• Psycho-educatie via Powerpoint en interactie met deelnemers.
• Lichaamsgerichte oefeningen.
• Demo hartritmevariabiliteitsmeting en demo biofeedback op de smartphone of tablet.
• Uitleg over verschillende adembegeleiders.
• Uitleg over biofeedback apparatuur en hoe het kan worden aangewend om jezelf te reguleren en stress te reduceren.

AAN TE VRAGEN DAGDELEN
Minimaal 3 dagdelen van drie uur:
DEEL 1: halve of volledige vormingsdag = 1 of 2 dagdelen
DEEL 2: 2 halve vormingsdagen (met een tussentijd van minimaal 14 dagen) = 2 dagdelen

Je kan na deze opleiding ook een halve dag intervisie aanvragen = 1 dagdeel.

START- EN EINDUUR
9u00 – 12u00 en 13u00 – 16u00

VOOR WIE
Teams in de zorg.
Begeleiders samen met psycholoog of ortho-agoog, teamverantwoordelijke…

OVER DE LESGEVER
Mathieu Devies is klinisch psycholoog, psychotherapeut en hartcoherentiecoach opgeleid door Louis Van Nieuland, auteur van 'Blijven ademen'.

CONTACTGEGEVENS
Mathieu Devies
Roosbroekstraat 1
9860 Scheldewindeke
0498 50 47 44
mathieu@hartcoherentietraining.be

SPECIFIEKE WENSEN LOCATIE EN MATERIAAL
Beamer.